မေးမြန်းခန်း

“ ခုလိုမျိုးနိုင်ငံရေးမကောင်းတဲ့အခြေအနေမှာ အကြမ်းဖက်တယ်။ နိုင်ငံမငြိမ်သက်ဘဲ သတ်ဖြတ်မှုတွေက အားလုံးနဲ့ ဆိုင်တယ်လို့ ကျွန်မစိတ်ထဲခံစားရတယ်။ ဘာသာရေးလူမျိုးရေး အဆင့်အတန်းမခွဲခြားဘူး။ ပြည်သူတွေ ခံစား နေရတာလည်း ထပ်တူထပ်မျှခံစားရပါတယ်။ ပြည်သူတွေငိုရင် ပြည်သူတွေဒုက္ခရောက်ပြီး ဝမ်းနည်းပူ ဆွေးရရင် Sister တို့လည်းဝမ်းနည်းပူဆွေးရပါတယ်။”

“အမျိုးသားပဲဝတ်ဝတ် အမျိုးသမီးပဲဝတ်ဝတ် အဝတ်အစားက အဝတ်အစားပဲဖြစ်ရမယ်လေ။ သို့ပေမယ့်အမျိုးသားဝတ်တဲ့လုံချည်ကျပြဿနာမရှိပဲ၊ အမျိုးသမီးဝတ်တဲ့ထဘီကနိမ့်ကျတယ်။ ဘုန်းနိမ့်စေတယ်ဆိုတဲ့ အမြင်ကျတော့ ကြီးမားတဲ့ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကိုဖြစ်စေတယ်။ ဒါကအမျိုးသမီးတွေကို နိမ့်ကျတယ်ဆိုတဲ့အမြင်နဲ့ တိုက်ရိုက်ပတ်သက်တယ်။ ဒီလိုမျိုးထဘီအလံထူတယ်၊ထဘီတန်းတွေစီစဉ်ခြင်းက အမျိုးသမီးတွေကိုနှိမ့်ကျတယ်လို့ မယူဆတဲ့သူတွေအတွက်ကတော့ ဒီထဘီတန်းက ဘာမှခံစားနေစရာမလိုတဲ့ အရာတစ်ခုပဲ အဝတ်တစ်ခုပဲ၊ အမျိုးသမီးတွေကို နှိမ့်ချမှုမရှိတဲ့သူတွေအတွက်က ထဘီတန်းဆိုတာက ပြောပလောက်တဲ့အရာတစ်ခုမဟုတ်ဘူး။ အဝတ်ပိတ်စတစ်ခုသာဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေကိုနှိမ့်ချချင်တယ်။ မဟာပုရိသဝါဒ၊ မဟာလူမျိုးကြီးဝါဒ ပုံစံမျိုးနှလုံးသွင်းတဲ့သူတွေ ထဘီတန်းအောက်ကိုဝင်လိုက်တာနဲ့ ဘုန်းနှိမ့်သွားတယ်လို့ ယူဆတဲ့အယူရှိတဲ့ သူတွေအတွက်က ထဘီကမကောင်းတဲ့ လက္ခဏာရှိပြီးတော့ ထဘီကရွံရှာဖွယ်ကောင်းတဲ့ အနေအထားဖြစ်သွားတာပေါ့။”

ကျမတို့က အာဏာရှင်စနစ်ကိုတော်လှန်နေကြတာဖြစ်တယ်။ အာဏာရှင်စနစ်ဆိုတာသည် အင်အားနည်းတယ်လို့ထင်ရတဲ့သူ အင်အားတကယ်နည်းတယ်လို့ မပြောဘူးနော်။ အင်အားနည်းတယ်လို့ထင်ရတဲ့သူကို အင်အားကြီးတယ်လို့ထင်ရတဲ့သူက လက်နက်ဖြစ်စေ ခွန်အားနဲ့ဖြစ်စေ ပါဝါအာဏာနဲ့ ဖြစ်စေဖိနှိပ်တဲ့ စနစ်ဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ ကျမတို့က အဲ့ဒီစနစ်ကိုတော်လှန်နေတာဖြစ်တယ်။ အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ အဓိက ထောက်တိုင်ကလည်းကျား-မအခြေပြု ဖိနှိပ်မှုဖြစ်တယ်။

“ ညီမတို့ကို အခုလို ဖမ်းလိုက်လို့ ညီမတို့က ရပ်တန့်သွားမှာတော့မဟုတ်ဘူး။ ညီမတို့ကို အပြင်ပန်းသဏ္ဍာန်ကိုသာ ဖမ်းလို့ ရတာလေ။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာခံစားချက်ကိုတော့ သူတို့တားလို့မရပါဘူး။” – မသက်နှင်း (CDM ဝန်ထမ်းတစ်ဦး)

“ကျမတို့ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး…ရှမ်းမှာဖြစ်တယ်။ ကချင်မှာဖြစ်တယ်။ ကရင် မှာ ဖြစ်တယ်။ ကျမတို့အကုန်လုံး အမှုတွဲတွေကြားနေရတယ်။ တွေ့နေရတယ်။ ဒီလောက် မအောင်မြင်ဘူး။ ကျမတို့ အ ခုလုပ်လိုက်တဲ့ အမှုတွဲအောင်မြင်တဲ့ အတွက် ဒါက ကျမတို့ ရခိုင်ပြည်နယ် တစ်ခုထဲအတွက် မဟုတ်ဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှိနေတဲ့ တနိုင်ငံလုံးမှာ ရှိနေတဲ့ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လုံခြုံမှုကို မီးမောင်းထိုးပြလိုက်တဲ့ သဘောဖြစ်နေတယ်။”

အမျိုးသမီးတွေရဲ့ စိန်ခေါ်မှု အခက်အခဲတွေက စည်းရုံးရေးဆင်းတဲ့နေရာမှာ အမျိုးသမီးတွေ မသွားသင့်တဲ့ နေရာတွေ ရှိတယ် ပတ်ဝန်းကျင်က လက်မခံတဲ့ နေရာတွေ ရှိတယ်။ အမျိုးသမီးကိုယ်စားလှယ်ဆိုလို့ရှိရင် လူတွေက ပိုပြီးစိတ်ဝင်စားတယ်လို့ ပြောရမလား။ ပိုပြီးသတိထားကြတယ်။ ကျမတို့က အချိန်တိုင်းကို သတိနဲ့ သွားလာနေရတယ်။ အမျိုးသမီးတွေက နည်းနည်းလေးမှ ခြေလမ်းမှားလို့ မရဘူး။ မှားရင် ပြစ်တင် ဝေဖန်မှုတွေ အမျိုးသားတွေထက် ပိုရှိတယ်။

ကျမက ပထမဆုံးသော အမျိုးသမီး အမတ်လောင်းဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်လို့ရတယ်ဆိုတာ သူတို့ မသိဘူး။ နိုင်ငံက အမျိုးသမီးနဲ့လည်းဆိုင်တယ် လုပ်လို့ရတယ်လို့ဆိုတာကို အစအဆုံး ပြန်ရှင်းရတယ်။ အမျိုးသားတွေကလည်း တောင်ပေါ်ဒေသအတွက် သူတို့ပဲ လုပ်ပေးနိုင်တယ်ပေါ့နော်။ အမျိုးသမီးဆိုတာက မဲဆွယ်တဲ့ အချိန်မှာဘဲ ရောက်လာနိုင်တယ်။ နောက်ဆိုရင် မရောက်လာနိုင်ဘူး ဒီလိုဒေသမှာ အမျဳိးသမီးလုပ်မယ်ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုပြီးပြောတယ်။

အမျိုးသမီးတစ်ယောက် အခုလို နိုင်ငံရေးလောကထဲဝင်ပြီး အခုလို ဝင်ပြိုင်တာ အများစုက အံ့သြ ကြတယ်။ လုပ်နိုင်တယ်။ သွားနိုင်တယ်ပေါ့။ ကျမကိုယ်တိုင်လည်း ဒီနှစ် လယ်ဝေး မြို့နယ်ထဲမှာ ကိုယ်စားလှယ် ၈ ဦးထဲမှာ ပြည်သူနဲ့ ထိတွေ့မှု အများဆုံး ကျမပဲ လုပ်နိုင်တယ်။ ကမ်ပိန်းကာလမှာ ကျမနောက်က စည်းရုံးရေးအတွက် ပံ့ပိုးဖို့ လိုက်ပေးနေတဲ့ ယောကျာၤးတွေ သူတို့သာ လူလဲသွားတယ်။ ကျမ လူမလဲဘူး။ တနေ့ ၇ ရွာဆို ၇ ရွာလုံးသွားခဲ့တယ်…

“ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာ ကျမကို ပညာမတတ်တာတို့၊ ထောင် ခဏခဏ ကျတာတို့ ပြောခံရတယ်။ နိုင်ငံရေး လုပ်ရင် ဘာပညာတတ်ရမယ်ဆိုတာ ကန့်သတ်ချက် မရှိဘူးပေါ့နော်။ နိုင်ငံရေးဆိုတာ ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက် ရှိရမယ်ဆိုတာကိုတော့ နားလည်စေချင်ပါတယ်။ ကျမသည် ထောင် ခဏခဏ ကျတယ်ဆိုတာ ကျမရဲ့ အကျိုးကြောင့် ထောင်ကျတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျမသည် ပြည်သူကို ကူရင်းနဲ့မှ မတရား တရားစွဲ ထောင်ကျခံရတာဖြစ်တယ်…”