မယ်လွန်း။ ။
မြန်မာ Idol က မြန်မာနိုင်ငံ ပရိသတ်တွေထဲကို ပွက်လောရိုက်ပြီး ရောက်ရှိလာတာ အခုတကြိမ်နဲ့ပါဆို (၃) ကြိမ်မြောက်ဖြစ်ပါပြီ။
ပြီးခဲ့တဲ့ Season 2 မှာ အမှတ်မထင် ပွဲစည်စေတဲ့ စကားတလုံးကတော့ “မောင်ကျော်ထက်အောင်ရေ..” ဆိုတဲ့ခေါ်သံပါ။ ပြိုင်ပွဲဝင်အမျိုးသမီးအဆိုရှင်တွေ သီဆိုပြီးတိုင်း ကြားရတဲ့ခေါ်သံပါ။ သီဆိုသူအမျိုးသမီးနဲ့ အစီအစဉ်တင်ဆက်သူ ကျော်ထက်အောင်ကို မထိတထိလေး စနောက်တဲ့ ပုံစံလေးပါ။ အဲဒီခေါ်သံကြားရင် တင်ဆက်သူ ကျော်ထက်အောင်ကလည်း “ဗျာ” လို့ ထူးလိုက်ရင်ပဲ ပရိသတ်ဆီက အလိုက်သိတဲ့ ရယ်သံ လေးတွေ အုံကြွပြီး ထွက်လာတတ်ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းကတော့ “မောင်ကျော်ထက်အောင်ရေ” ဆိုတဲ့ခေါ်သံ နဲ့တင် အဆုံးသတ်ခဲ့လို့ ဆွေးနွေးစရာအဆင့်ထိ မရောက်ခဲ့ပါဘူး။
ဒါပေမယ့် ဒီတခေါက် Season 3 ကတော့ ဒိုင်လူကြီးတွေရဲ့ ပွဲရွှင်စေလိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ စနောက်မှုတွေ က အတိုင်းထက်အလွန်လို့ ပြောရလောက်အောင် စည်းတွေကျော်နေတယ်လို့ သုံးသပ်မိပါတယ်။
“ခေါ်သွားမယ်” ဆိုတဲ့စကားဟာ ပြီးခဲ့တဲ့အပတ် ဆန်ကာတင် (၁၀)ဦးပြိုင်တဲ့ အစီအစဉ်တခုလုံးမှာ ပွဲစည် စေတဲ့ စကားတခွန်းပါပဲ။
“ဆရာမျိုးကျော့မြိုင်က သူဘာပြောလေ့ရှိလဲဆိုရင် မိန်းကလေးတွေ သီချင်းဆိုရင် သူကြိုက်ပြီဆိုလို့ရှိရင် လေ.. ခေါ်သွားမယ်.. ခေါ်သွားမယ်.. ဘယ်ခေါ်သွားမှာလဲမသိဘူး” လို့ အမျိုးသမီးအဆိုရှင်တဦး ပြိုင်ပွဲ ဝင်သီချင်းသီဆိုပြီးချိန်မှာ ဒိုင်လူကြီးဖြစ်သူ မြန်မာပြည်သိန်းတန်က အစချီ စနောက်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ပရိသတ် တွေအကြား စပြီးပွဲကျခဲ့ရပါတယ်။
နောက်ထပ် အမျိုးသမီးအဆိုရှင်တဦး သီဆိုပြီးတဲ့အချိန် ဒိုင်တွေရဲ့ မှတ်ချက်ကို စောင့်ဆိုင်းချိန်မှာတော့ “သီချင်းဆိုတာကောင်းပါတယ်။ ကျွန်တော်တောင် ငယ်ငယ်တုန်းက ရည်းစားကို သွားသတိရတယ်”လို့ ဒိုင် ဖြစ်သူ အဆိုတော်မျိုးကျော့မြိုင်က မှတ်ချက်ပေးတာနဲ့တပြိုင်တည်း “ခေါ်သွားမယ်ပေါ့” ဆိုတဲ့ တန်ပြန် စနောက်လိုက်တဲ့ မြန်မာပြည်သိန်းတန်ရဲ့ စကားအဆုံးမှာ ခန်းမတခုလုံး နှလုံးရွှင်ဆေး ရသွားပြန်ပါတယ်။ အပြောခံရတဲ့ အဆိုရှင်အမျိုးသမီးတချို့ကလည်း အလိုက်သင့် လိုက်ရယ်ကြသလို အချို့ကတော့ ရှက်ပြီး ရယ်တဲ့အမူအယာတွေကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။
အဲဒီလိုနဲ့ ပြိုင်ပွဲဝင် အမျိုးသမီးအဆိုရှင်တွေ အလှည့်ရောက်တိုင်း တကျော့ပြန် အသက်ပြန်ပြန်ဝင်လာတဲ့ စကားကတော့ “ဆရာမျိုးကျော့မြိုင်က ခေါ်သွားပါမယ်” “ခေါ်သွားမယ်ပေါ့” ဆိုတဲ့ စနောက်သံတွေနဲ့အတူ ထပ်တူထွက်လာတဲ့ ပရိသတ်တွေရဲ့ ရယ်သံတွေပါပဲ။ အထူးသဖြင့် ငယ်ငယ်ချောချောလေးတွေ အလှည့် ကျရင် ပိုပေါ်လွင်တတ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာတော့ ဦးတည်ပြောခံရတဲ့ အဆိုရှင်အမျိုးသမီးဟာ မီးမောင်း ထိုးထားတဲ့ စင်ထက်မှာ ထီးထီးမားမားကြီး ရပ်လျက်ရှိနေတာကို ဘယ်သူမှသတိထားမိမယ်မထင်ပါဘူး။
“အိမ်ကိုခေါ်သွားမယ်”ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်က သာမန်စကားမဟုတ်ပါဘူး။ အိမ်ခေါ်လည်တာကလည်း သာမန် အတွေးနဲ့ဆိုရင် ရယ်စရာဟာသတခုလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါဟာ ဖိုမသဘောဆန်ဆန်ပြောတဲ့စကားဆိုတာ ရှင်းနေပါတယ်။
အမျိုးသားအဆိုတော်တယောက်အလှည့်မှာလည်း “ခေါ်သွားမယ်တဲ့။ သူ့ရဲ့အိမ်ကို ခေါ်သွားမယ်” လို့ မြန်မာပြည်သိန်းတန်က စနောက်လိုက်တဲ့အခါမှာ “ကျွန်တော်က ယောက်ျားလေးမခေါ်ဘူး၊ ယောက်ျား လေးဆိုတာ မိန်းကလေးကိုပဲ စိတ်ဝင်စားပါတယ်” ဆိုပြီး အဆိုတော်မျိုးကျော့မြိုင်က တုံ့ပြန်ပြောဆိုလိုက် တာဟာ သူတို့စနောက်နေကြတဲ့ “ခေါ်သွားမယ်”ဆိုတဲ့ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို ပိုမိုပေါ်လွင်စေတဲ့အပြင် တချိန် တည်းမှာ လိင်တူချစ်သူတွေကို ပုံမှန်လူတွေမဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့အမြင်နဲ့ ကျားမဆိုင်ရာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကိုပါ တခါတည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့တာပါ။
တကယ်တမ်းကျတော့လည်း ဒီ “ခေါ်သွားမယ်”ဆိုတဲ့ အပြောတခုတည်းမဟုတ်ပါဘူး။ “ကျော်ထက် အောင်.. သဘောကျလား” “မောင်ကျော်ထက်အောင်ရေ.. လိုက်တယ်လို့”၊ “ကျော်ထက်အောင် ကြိုက် လား” စတဲ့ အဆိုရှင်အမျိုးသမီးကို ဘေးမှာထားပြီး စနောက်နေကြတာတွေကတော့ Season 2 ကတည်း ကနေ အခုချိန်ထိ လက်သုံးစကားတွေဖြစ်တုန်းပါ။ ဒါတွေကို ရှိနေတဲ့ ဒိုင် (၄)ယောက်လုံးက မြိန်မြိန် ယှက်ယှက် ပြောနေကြတဲ့အပေါ် ကြည့်ရှုအားပေးနေသူအများစုကလည်း အားရပါးရ ဟာသမြောက်နေ ခဲ့ကြတာပါ။
အစီအစဉ်တင်ဆက်သူတွေနဲ့ ဒိုင်ဖြစ်သူတွေဟာ Myanmar Idol အစီအစဉ်လေးမှာ သီဆိုမှုတခု လုပ် ပြီးတိုင်း အချိတ်အဆက်မိမိ၊ ပျော်ပျော်ပါးပါးနဲ့ အစီအစဉ်တခုလုံး အသက်ဝင်စေဖို့ ပွဲထိန်းရတဲ့ အနေ အထားတွေရှိတာကို လက်ခံပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအစီအစဉ်သက်ဝင်လှုပ်ရှားဖို့အတွက် အဆိုရှင် အမျိုးသမီး ငယ် (သို့မဟုတ်) အမျိုးသားငယ်ကို စင်လယ်မှာထားပြီး သူ့ကို ကာယိအိန္ဒြေထိခိုက်စေတဲ့ အပြောအဆို အပြုအမူတွေ၊ ကျားမအခြေခံတဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေနဲ့ ခမ်းမတခုလုံးကို ဟာဒရရွှင်ဆေး တိုက်ကျွေးနေ တာဟာ အကျည်းတန်လွန်းလှတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ဒီအကျည်းတန်မှုတွေကို ဟာသလုပ်ရယ်နိုင်တဲ့ မြန်မာ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းက ပရိသတ်အများစုကို တွေ့နေရတာဟာလည်း လူ့အခွင့်အရေးရဲ့ ဆုတ်ကပ်တခုလို့မြင်မိ ပါတယ်။
Myanmar Idol ဆိုတာ နိုင်ငံတကာမှာ ရေပန်းစားနေတဲ့ အစီအစဉ်တခုကို ပုံစံတူယူပြီး မြန်မာပြည်မှာ စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို နိုင်ငံတကာရဲ့ နာမည်ကြီးအစီအစဉ်တခုကို မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုထဲ ဆွဲယူလာတဲ့အခါမှာ နိုင်ငံတကာက လက်ခံကျင့်သုံးတဲ့ ယဉ်ကျေးတဲ့ စံတန်ဖိုးတွေကိုလည်း တပါတည်း ဆွဲယူလေ့ကျင့်နိုင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ နှောက်ယှက်မှု၊ ကာယိအိန္ဒြေပျက်အောင် ထိပါးနှောက်ယှက်မှုနဲ့ ကျားမခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေဆိုတာ နိုင်ငံတကာသာမက မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ဥပဒေ အရကို တားမြစ်ထားတဲ့အရာတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအရာတွေကိုတောင် မြန်မာ Idol က ဥပေက္ခာပြုပြီး ဟာသ လုပ်ရီ(ရယ်)နေနိုင်ကြတာဟာ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ လူ့ကျင့်ဝတ်စည်းဘောင်ကို ပွန်းပဲ့ထိခိုက်စေတယ်ဆိုတာ သတိပြုမိ သင့်ပါတယ်။
တဖန် မီဒီယာဆိုတာ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပညာပေးတဲ့နေရာမှာ ထိရောက်လှတဲ့ ပစ်မှတ်တခုဖြစ်သလို အသုံးမှားရင် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အချိန်တိုအတွင်းမှာ အဆိပ်ခတ်နိုင်တဲ့ လက်နက်တခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေကိုပဲ ပစ်မှတ်ထားပြုလုပ်တဲ့ ပန်းကန်ဆေးရည်ကြော်ငြာဟာ ကလေးငယ်တွေ၊ လူငယ်တွေ အနေနဲ့ လေ့လာသင့်ယူဖို့မသင့်တဲ့ တီဗွီကြော်ငြာဖြစ်ကြောင်း၊ အင်္ဂလန်မင်းသား ဟယ်ရီရဲ့ ကြင်ရာတော် ဖြစ်တဲ့ မီဂန်မာ့ကယ်က အသက်(၁၁)နှစ်အရွယ်မှာ သက်ဆိုင်ရာ စီးပွားရေးသမားတွေနဲ့ အစိုးရ တာဝန်ရှိ သူတွေကို စာရေးသားပေးပို့ရာကနေ အပြောင်းအလဲတခု ဖန်တီးနိုင်ခဲ့တဲ့ သာဓကတခုရှိခဲ့ပါတယ်။ Myanmar Idol ဟာ ကြော်ငြာအဆင့် အစီအစဉ်တခုမဟုတ်ပါဘူး။ ပရိသတ်တွေရဲ့ အိုင်ဒေါတွေကို ရွေး ချယ်တဲ့အစီအစဉ်တခုဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုအစီအစဉ်တခုမှာ ကြည့်နေကြတဲ့ အသက်အရွယ်အမျိုးမျိုးသော သန်းပေါင်းများစွာ ပရိသတ်တွေ ရှိနေပါတယ်။
ဒီလိုနေရာတခုကနေ “အမျိုးသမီးတွေကို အခုလို လိင်ပိုင်း ဆိုင်ရာအရ၊ ဖိုမသဘာဝအရ နောက်ပြောင်နေတာဟာ ဟာသဖြစ်တယ်၊ ပျော်ရွှင်စရာဖြစ်တယ်၊ ရီ(ရယ်) ရတယ်” ဆိုတဲ့အသိကို ပေးနေတာဟာ လက်ရှိလူ့အဖွဲ့အစည်းတခုလုံးကိုသာမက နောက်ထပ် ရှင်သန် လာမယ့် မျိုးဆက်သစ်လူ့အဖွဲ့အစည်းတခုကိုပါ ကြိုပြီး အဆိပ်မှုန့်ဖြူးပေးနေသလိုဖြစ်စေတာအမှန်ပါ။
ပုံမှန်သီချင်းသီဆိုပြိုင်ပွဲဝင်တဲ့ အမျိုးသမီးငယ်တဦးကိုတောင် ချောလှနေရင်၊ အသံဆွဲဆောင်မှု ရှိနေရင် အခုလို ဖိုမသဘာ၀ စလို့နောက်လို့ရတယ်ဆိုတဲ့အသိဟာ ပြင်ပနယ်ပယ်မှာ အမျိုးသမီးတွေကို လိင်ပိုင်း ဆိုင်ရာ ပစ်မှတ်ထားပြီး နှောက်ယှက်တာကစလို့ ကိုယ်ထိလက်ရောက် ကျူးလွန်လို့ရတယ်ဆိုတဲ့ အယူ အဆကို အမြစ်တွယ်စေပါတယ်။
ဥပမာ – မြန်မာ Idol Season 3 ရဲ့ (၁၀)ဦး ဆန်ကာတင်ပြိုင်ပွဲမှာ အမျိုးသမီးငယ်တဦးရဲ့ ခပ်မိုက် မိုက်သီဆိုပြိုင်ပွဲဝင်အပြီးမှာ “အန်ကယ်ပြောတာ ဟုတ်ပါတယ်.. အိမ်ခေါ်သွားမယ်.. ခေါ်သွားမယ်ဆို တာ.. ကိုမျိုးကျော့တော့ မသိဘူး။ ကျမတောင် ကြွေဆင်းသွားတယ်” လို့ ဒိုင်တဦးဖြစ်တဲ့ နာမည်ကြီး အဆိုတော် တင်ဇာမော်က မှတ်ချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အမျိုးသမီးတွေ စတိုင်မိုက်ရင်၊ ဖက်ရှင်ကျရင် အမျိုးသားတွေက နှုတ်နဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိပါးတာ၊ နှောက်ယှက်တာဟာ အပြစ်မဟုတ်ဘူး၊ သမရိုးကျ၊ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်ပါလို့ ထောက်ခံနေသယောင်ပါ။ ဒါကြောင့်လည်း ပြင်ပလောကမှာ “နင်အဲဒီလို ဝတ်စားရင် နင့်ကိုချသွားမှာတို့၊ သူများလုပ်တာတောင် နည်းသေးတယ်တို့၊ အနေအထိုင်မှ မတတ်တာ၊ အလုပ်ခံရမှာ ပေါ့တို့..” စတဲ့ victim blaming (ကျူးလွန်ခံရသူကို အပြစ်တင်တဲ့ အပြုအမူအပြောအဆို) တွေ တွင်တွင် ကျယ်ကျယ် ခေတ်စားလာတာ မဆန်းဘူးလို့ သုံးသပ်ရပါမယ်။
ဒီနေရာမှာ မြန်မာ Idol က ဒိုင်တွေဟာ အဆိုရှင်အမျိုးသမီးတွေကို တကယ်ပဲ ကာယိအိန္ဒြေ ပျက်စီး စေဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ တမင်လုပ်ဆောင်နေကြတယ်လို့ ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ပါဘူး။ ပျော်ရွှင်ရုံသက်သက် ရည်ရွယ်တယ်ဆိုတာ အကြွင်းမဲ့ယုံကြည်ပါတယ်။ ဟာသမြောက်နေတဲ့ ပရိသတ်တွေကလည်း အလိုတူ အလိုပါလို့ အပြစ်တင်နေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သမရိုးကျ လက်ခံထားတဲ့ အသေးအမွှားလို့ထင်နေ တတ်တဲ့ ဒီလိုအပြုအမူ၊ အပြောအဆိုတွေရဲ့ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုဟာ ဘယ်လောက်ကြီးသလဲဆိုတာ ထောက်ပြပြောဆိုခြင်းသာဖြစ်ပါတယ်။ ဟာသလုပ်စရာတခုလို့ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းက အရိုးစွဲနေတဲ့ ဒီလို အလေ့အထတွေဟာ ယဉ်ကျေးတဲ့ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းတခု တည်ဆောက်ရာမှာ ဘယ်လောက် သက်ရောက် မှုကြီးတယ်ဆိုတာကို ပေါ်လွင်စေလိုခြင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။
Idol တွေကို မွေးထုတ်ပေးတဲ့ မြန်မာ Idol အနေနဲ့ ပြိုင်ပွဲဝင်နေတဲ့သူတွေကို သီဆိုဖျော်ဖြေမှုပညာ တိုးတက်စေဖို့သာမက ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရပါ လေးစားအတုယူနိုင်တဲ့ နေရာဖြစ်ဖို့အရေးကြီးပါတယ်။ အထူးသဖြင့် Myanmar Idol ကို ဦးဆောင်းမောင်နှင်သူတွေကိုယ်တိုင်က ကျင့်ဝတ်နဲ့ မညီတဲ့အပြုအမူ အပြောအဆိုတွေကို လုပ်ဆောင်ပြီး တနိုင်ငံလုံးက ပရိသတ်တွေကို အဆိပ်ရည်မတိုက်ကျွေးမိဖို့က ပိုလို့ တာဝန်ကြီးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
“ကျီစားသန်ကရန်များ၏” ဆိုတဲ့အတိုင်း ပျော်ရွှင်ပါစေ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လုပ်ဆောင်ပေမယ့် မရည်ရွယ်ပဲ အဆိပ်အတောက်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ သာဓကကို သတိမူပြီး အခြေခံလူ့ကျင့်ဝတ်တွေကို စည်းမကျော်ပဲ ကြည့်ရှုသူ ပရိသတ်နဲ့ ပြိုင်ပွဲဝင်တွေကို ဟာဒရရွှင်ဆေး တိုက်ကျွေးနိုင်ဖို့ကို Myanmar Idol က ဒိုင်တွေအနေနဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရင်း..။
- ငရဲခွေးကြီးများ လွတ်နေသည် - 21/10/2022
- လက်နက်နဲ့ အာဏာကြား ကွယ်ပျောက်ခဲ့ရတဲ့ တရားမျှတမှုများ - 17/08/2022
- ခွန်အားဖြစ်စေတဲ့ ‘ထောင်ဝင်စာပို့ကြမယ်’ - 27/10/2021