တော်လှန်ရေးအတွက် နောက်မတွန့်ကြသူများ

Honest Information (HI)

စစ်တပ်က ဆန္ဒပြသူတွေ၊ CDM လုပ်သူတွေနဲ့ အပြစ်မဲ့ပြည်သူတွေကို နည်းမျိုးစုံနဲ့ ဖမ်းဆီးထားတာကြောင့် ရန်ကုန်မြို့ အင်းစိန်ထောင်ရှေ့မှာ ထောင်ဝင်စာလာတွေ့သူတွေ၊ ရှေ့နေတွေ ပျားပန်းခတ်မျှ လူပ်ရှားနေကြတယ်။

အဲ့ဒီလူတွေကြားထဲ မြန်မာရင်ဖုံးအကျီနဲ့ ထဘီကိုသေသေသပ်သပ်ဝတ်ဆင်ထားတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ဦးဟာ နွေရာသီရဲ့ အပူဒဏ်ကိုမမှုဘဲ လူအုပ်ကြားထဲမှာ စာရွက်စာတမ်းတွေအပေါ် အာရုံစူးစိုက်ရင်း အလုပ်လုပ်နေပါတယ် ။

သူကတော့ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့သူတွေကို ကူညီပေးခြင်းနဲ့ ဖမ်းဆီးခံရသူတွေရဲ့ မိသားစုဝင်တွေကို နှစ်သိမ့်ဆွေးနွေးပေးတာတွေကို ရှေ့နေအဖွဲ့တွေနဲ့အတူ ကူညီပေးနေတဲ့ မယုမြတ်မွန်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ မယုမြတ်မွန်ဟာ LGBT တစ်ယောက်အဖြစ် ရပ်တည်နေသူတစ်ဦးပါ။

အသက် ၂၇နှစ်အရွယ် မယုမြတ်မွန်ဟာ LGBT အခွင့်အရေးတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သင်တန်းပေးနေတဲ့ နည်းပြတစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဧရာဝတီတိုင်း ၊ဟင်္သာတမြို့ ဇာတိဖြစ်ပြီးတော့ ငယ်စဉ်ကတည်းက လူမှုရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ ပရဟိတလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင် ရတာကိုနှစ်သက်ခဲ့သူပါ။ အမျိုးသမီးတစ်ဦးဖြစ်တာကြောင့် ညအိပ်ညနေပရဟိတအလုပ်တွေလုပ်တဲ့အခါမှာ ပတ်ဝန်းကျင် ရဲ့ ဝေဖန်ပြောဆိုမှုတွေကိုလည်း ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတယ်လို့ မယုမြတ်မွန်ကဆိုပါတယ်။

လူမှုကူညီရေးလုပ်ငန်းတွေကို စိတ်အားထက်သန်တဲ့ မယုမြတ်မွန်တစ်ယောက် လူ့အခွင့်အရေး၊ အမျိုးသမီးအရေးနဲ့ ပတ် သက်တဲ့ သင်တန်းတွေတက်ပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ ကိုယ့်ကိုကိုယ် Bisexual (လိင်တူလိင်ကွဲနှစ်မျိုးလုံးကိုစိတ်ဝင်စား သော) တစ်ယောက်အဖြစ်သိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

“ ကိုယ့်ကိုကိုသိသွားတယ်ဆိုတဲ့အချိန်မှာ Bisexual ဆိုတာကိုမဖြစ်ချင်ခဲ့ဘူး။ မဖြစ်ချင်မယ့်လည်း လက်ခံလိုက်ရတာပဲ၊ မွေးထဲကဖြစ်လာတာပဲဆိုတဲ့စိတ်နဲ့လက်ခံလိုက်တယ်”လို့ မယုမြတ်မွန်ကဖွင့်ဟပါတယ်။

ကိုယ့်ကိုကိုယ်လက်ခံခဲ့ပေမယ့် မိသားစုနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်အသိုင်းအဝိုင်းကို အသိပေးနိုင်ဖို့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေနဲ့ တွေဝေမှုတွေ ရှိခဲ့ပြီး အချိန်အတော်ကြာမှသာ ဖွင့်ဟဝန်ခံနိုင်ခဲ့တာပါ။

“ Bisexual လိင်တူလိင်ကွဲနှစ်မျိုးလုံးကိုစိတ်ဝင်စားသော ဆိုတာက ချစ်ခြင်းမေတ္တာအရ Gender မခွဲဘဲ လက်ခံနိုင်တယ် ဆိုတဲ့ဟာကို ကိုယ်တိုင်နားလည်ပြီး သူများကိုလည်းသေချာရှင်းပြနိုင်ခဲ့တယ်” လို့ မယုမြတ်မွန်ကဆိုပါတယ်။

မယုမြတ်မွန်ဟာ LGBT တစ်ယောက်အဖြစ် ရပ်တည်နေပေမယ့် တခြားသူတွေနည်းတူ စစ်တပ်ကအာဏာစသိမ်းတဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလက စတင်ပြီး စစ်အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်ရေး သပိတ်စစ်ကြောင်းတွေနဲ့အတူ လမ်းပေါ်ထွက်ခဲ့ပါသေးတယ်။

“ အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့အချိန်မှာ ကျွန်မတို့အတွက်ပိုပြီး အခက်အခဲဖြစ်သွားတယ်။ LGBT တွေ ဆိုတာက ပိုပြီးတော့ ဖိနှိပ် စရာ ဖမ်းဆီးခံရစရာဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ကာလမျိုးတွေဖြစ်လာနိုင်တယ်။ အဲ့ဟာကိုလက်မခံနိုင်ဘူး။ ဖမ်းဆီးတာ သတ်ဖြတ်တာ၊ မတရားအာဏာလုတာကို ကျွန်မတို့လည်းမခံနိုင်ဘူး။ ပြည်သူထဲကပြည်သူတစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့အတွက် သပိတ်စစ်ကြောင်း တွေမှာပါဝင်ခဲ့တယ်” လို့သူ့ခံယူချက်ကိုပြောပါတယ်။

စစ်တပ်က အကြမ်းဖက်ပစ်ခတ်မှုတွေ မလုပ်ခင်အချိန်အထိ နေ့တိုင်းနီးပါး သပိတ်စစ်ကြောင်းတွေမှာပါဝင်ခဲ့ပြီး အကြမ်း ဖက် မှုတွေ လုပ်တဲ့နောက်ပိုင်းမှာလည်း Defense အဖွဲ့တွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါသေးတယ်။

ဖမ်းဆီးခံရဆဲဆဲအခြေအနေတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး လုံခြုံရေးအတွက် အိမ်နေရာပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ရတဲ့အထိ အခက်အခဲ တွေရှိခဲ့ပါတယ်။

“ တခြားလုပ်စရာတွေရှိသေးတယ်။ အဖမ်းခံလို့မဖြစ်သေးဘူးဆိုတဲ့အတွေးရှိတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် တခြားဘာလုပ်လို့ရမလဲ စဉ်းစားတော့၊ ဖမ်းခံရတဲ့ သူတွေကိုကူညီပေးနေတဲ့ရှေ့နေအဖွဲ့နဲ့ချိတ်ဆက်တယ်။ သူတို့တွေကို Volunteer သဘောမျိုး လုပ်ပေးနေတယ်”လို့ မယုမြတ်မွန်ကဆိုပါတယ်။

မယုမြတ်မွန်လိုပဲ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ LGBT တွေဟာ ကျရာနေရာကနေ စစ်အာဏာရှင်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး တိုက်ပွဲဝင် နေကြပါတယ်။

အဲ့ဒီအထဲမှာ အသက် ၂၇နှစ်အရွယ် မိတ်ကပ် Artist အလုပ်နဲ့အသက်မွေးနေပြီး LGBT တစ်ယောက် အဖြစ် ရပ်တည်နေတဲ့ Isabella Kyaw လည်းအပါအဝင်ပါ။ အခက်အခဲတွေကြားထဲက ဒီမိုကရေစီအရေးအတွက် နောက် မဆုတ်ဘဲ ကျရာနေရာက ပါဝင်နေသူပါ။

သူဟာ LGBT တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့အတွက် ငယ်စဉ်ကတည်းက မိသားစုအသိုင်းအဝိုင်း၊ ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှု တွေကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသူတစ်ဦးလည်းဖြစ်ပါတယ်။

ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလဖြစ်တဲ့ ၂၀၁၅ နောက်ပိုင်း LGBT တွေရဲ့ အခွင့်အရေးတွေကို အနည်းစုကလက်ခံ လာကြတဲ့အခါမှာတော့ ကိုယ့်ကိုကိုယ်ယုံကြည်မှုရှိလာကာ ဘဝကိုရဲရဲဝင့်ဝင့်ရပ်တည်လာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ဒီလိုရပ်တည်လာရင်းနဲ့မှ အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့ သတင်းဆိုးကိုကြားလိုက်တဲ့အခါမှာတော့ အများနည်းတူ အာဏာရှင်ကို ဆန့်ကျင်ဖို့ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတော့တယ်။

“ ဒီဟာက နိုင်ငံသားတစ်ယောက်အနေနဲ့ ပါဝင်ရမယ့်အရေးမို့ လုပ်ရမယ့်အလုပ်ဆိုတာကိုသိနေတဲ့အတွက် တော်လှန်ရ မယ်ဆိုတာကို သိနေတဲ့အတွက် လမ်းပေါ်ထွက်ခဲ့တယ်” လို့ Isabella Kyaw က ပြောပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီအစပိုင်းကတည်းက သပိတ်စစ်ကြောင်းတွေမှာပါဝင်ခဲ့ပြီး စစ်တပ်က အကြမ်းဖက်ပစ်ခတ်ဖြိုခွင်းမှုတွေပြု လုပ်တဲ့အချိန်မှာလည်း Defense Team တွေမှာပါဝင်ပြီး အာဏာရှင်ကိုတွန်းလှန်ခဲ့ပါတယ်။

တော်လှန်ရေးထဲမှာ ထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်နေတဲ့အတွက် မိသားစုကအိမ်ပေါ်ကနှင်ချတဲ့ အခြေအနေအထိရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။

“ ဒီဟာတွေလုပ်မယ်ဆိုရင်အိမ်မှာ နေလို့မရဘူးဆိုတဲ့အချိန်မှာ ကိုယ်ကလမ်းပေါ်သာထွက်လာလိုက်တာ ကိုယ့်မှာ ဘယ် သွားရမယ်မှန်းမသိဘူး။ ကားငှားပြီးတဲ့အချိန်အထိ ဘယ်သွားရမှန်းမသိသေးဘူး။” လို့ Isabella Kyaw ကပြောပါတယ်။

အိမ်ပေါ်ကဆင်းပြီးနောက် သူများအိမ်မှာနေရတာဖြစ်တဲ့အတွက် စိတ်ဆင်းရဲကိုယ်ဆင်းရဲနဲ့ အခက်အခဲတွေရှိခဲ့ပေမယ့် တော်လှန်ရေးမှာပါဝင်မိခဲ့တဲ့အတွက် နောင်တမရဘူးလို့ သူကဆက်ပြောပါတယ်။

“ ဒီအတွက် နောင်တရခဲ့တာမရှိခဲ့သလို ဒါကိုလုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် မှားတယ်လို့လဲမခံယူဘူး။ တော်လှန်ရေးမှာပါဝင်နေရတဲ့ အတွက် ကိုယ့်ကိုကိုယ် ဂုဏ်လည်းယူတယ်”လို့ Isabella Kyaw ကတက်ကြွစွာပြောပါတယ်။

နောက်ပိုင်းမှာတော့ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်နဲ့ဆက်သွယ်မိပြီး ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ သူရဲကောင်းတွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ ရှေ့နေ အဖွဲ့မှာ Volunteer အဖြစ်ပါဝင်ကူညီပေးနေပါတော့တယ်။

မယုမြတ်မွန်နဲ့ Isabella Kyaw တို့နည်းတူအာဏာရှင်ကိုတွန်းလှန်နေသူတစ်ဦးလည်းရှိပါသေးတယ်။

သူကတော့ LGBT အခွင့်အရေး၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတွေကို Advocate (လူအများလက်ခံလာအောင်) လုပ်နေ သူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ အသက် ၂၅ နှစ် အရွယ် Queer Person အဖြစ်ရပ်တည်နေတဲ့ Rhyine ပဲဖြစ်ပါတယ်။

ငယ်စဉ်ကတည်းက ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေကို နေ့စဉ်ထိတွေ့ခဲ့ရပြီး မိမိရဲ့ဖြစ်တည်မှုကို လက်မခံနိုင်တဲ့အတွက် သက်သေဖို့ အထိကြိုးစားခဲ့မိသူပါ။

“ ငယ်ငယ်ကဆို အခြောက်လို့ခေါ်ခံရတဲ့အခါ ခေါ်လိုက်တဲ့သူကဘာမှ မဖြစ်ပေမယ့် ခံလိုက်ရတဲ့သူက ရင်ထဲမှာ ဓားနဲ့ မွှန်းသလိုပဲ။ ကိုယ့်ကိုကိုယ်သတ်သေဖို့ အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးစားခဲ့တယ်” လို့ငယ်ဘဝ အခက်အခဲတွေကို ဖွင့်ဟပါတယ်။

နောက်ပိုင်းမှာ လူ့အခွင့်အရေးသင်တန်းတွေတက်ရင်း မိမိရဲ့ဖြစ်တည်မှုကိုလက်ခံလာနိုင်ပြီး ကိုယ့်ကိုကိုယ့် တန်ဖိုးထားသူ တစ်ယောက် ဖြစ်လာခဲ့တယ်လို့ Rhyine ကဆိုပါတယ်။

ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာတွေကပဲ Rhyine အတွက်တွန်းအားတစ်ခုဖြစ်လာကာ အကျိုးရှိတဲ့အရာတွေလုပ်ရင်း ထူးချွန်တဲ့ သူတစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့ပါတော့တယ်။

လူ့အခွင့်အရေးကို ကောင်းစွာနားလည်သူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Rhyine ဟာ ဒီမိုကရေစီအရေးအတွက် စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင် တဲ့ သပိတ်စစ်ကြောင်းတွေမှာ ဆက်တိုက်ပါဝင်ခဲ့ပြီး စစ်အာဏာရှင်ကိုဆန့်ကျင်ခဲ့ပါတယ်။

“ ကိုယ့်ရဲ့ကျွမ်းကျင်ရာဖြစ်တဲ့ နှလုံးရည်ဖြစ်ဖြစ်၊ ကိုယ်တိုင်က communication အားကောင်းတာဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံ အတွင်းမှာဖြစ်ပျက်နေတဲ့အခြေအနေတွေ၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို နိုင်ငံတကာကိုသိအောင် ပိုပြီး Speak Out လုပ်မယ်၊ ဒီလိုလုပ်ခြင်းဖြင့် နိုင်င်ငံအတွင်းကောင်းမွန်လာအောင် အကူအညီတစ်ခုခုတော့ရမယ်လို့မျှော်လင့်တယ်”လို့ Rhyine ကဆို ပါတယ်။

တော်လှန်ရေးထဲမှာပါဝင်ခဲ့တာကြောင့် ကိုယ့်ကိုကိုယ်ကာကွယ်ဖို့အတွက် နေရာပေါင်းစုံရွေ့ပြောင်းနေထိုင်ရတဲ့အထိ အခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။

ဒီလိုအခက်အခဲပေါင်းစုံရင်ဆိုင်ခဲ့ရပေမယ့် LGBTIQ တွေအနေနဲ့ တော်လှန်ရေးမှာပါဝင်မှုက လျော့ပါးမသွားခဲ့ပါဘူး။ စစ်အာဏာရှင်လက်အောက်မှာ လုံးဝမနေလိုတဲ့အတွက် လက်ရှိဆောင်ရွက်နေတာတွေနဲ့ မလုံလောက်သေးပါက အဆုံး အစွန်အထိတိုက်ပွဲဝင်သွားဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားကြသူတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။

မယုမြတ်မွန်က “ အဖမ်းခံရဖို့ အန္တရာယ်ရှိလာပြီ၊ ၅၀၅ ဝရမ်းပါတာမျိုးတွေ၊ လုံခြုံရေးမရှိတော့ဘူးဆိုရင် စစ်သင်တန်း သွားမယ်။ လက်နက်ကိုင်ဖို့လိုလာရင်လည်းကိုင်မယ် အဲ့ဒါတော့ လုံးဝတွေးထားတယ်။”လို့ဆိုပါတယ်။

Isabella Kyaw ကလည်း “ တော်လှန်ရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ကတော့ ကိုယ့်အသက်ကိုပေးရမယ်ဆိုရင်တောင် အဆင်သင့်ပြင် ဆင်ထားပြီးပြီ။ အဆုံးအထိ တိုက်ပွဲဝင်သွားမယ်” လို့ သူ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုပြောပါတယ်။

စစ်အာဏာရှင်ကို အပြီးသတ်ဖြုတ်ချပြီး အနာဂတ်ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ ရောက်တဲ့အခါမှာတော့ လူနည်းစုတွေ ၊တိုင်း ရင်းသားတွေရဲ့ တန်းတူအခွင့်အရေးတွေအပြင် LGBTIQ တွေကိုလည်း အသိအမှတ်ပြုကာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ မရှိတော့ ဖို့လည်း မျှော်လင့်မိတယ်လို့သူတို့ကဆိုကြပါတယ်။

“ အခွင့်ထူးခံ လူတန်းစားလိုတော့မလိုချင်ဘူး၊ မျှော်လည်းမမျှော်လင့်ဘူး။ သာတူညီမျှတဲ့ အခွင့်အရေးတွေရဖို့ပဲ မျှော် လင့်တယ် ” လို့ Isabella Kyaw က ဆိုပါတယ်။