သတင်းဆောင်းပါး
ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေအတွက် မြန်မာစစ်တပ်ကို တာဝန်ယူဖို့နိုင်ငံတကာက ကြိုးပမ်းမှုတွေက အကန့်အသတ်နဲ့ တိုးတက်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး (ICJ) က ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် တရားမျှတမှုဆီသို့ ခြေလှမ်းအချို့ရှိခဲ့သော်လည်း ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသမီးများသည် တရားဝင်တရားစီရင် ရေးယန္တရားများမှ ဖယ်ထုတ်ခံထားရဆဲဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၄ ခုနှစ် အတွင်းအမျိုးသမီးထုရဲ့ သမိုင်းမှတ်တိုင်တွေထဲက ထင်ရှားတဲ့ အဖြစ်အပျက်တချို့ကို စုစည်းဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။
“စစ်ဘေးရှောင်မိသားစုဖြစ်တဲ့အတွက် စစ်သင်တန်းမတက်ရသေးဘူး ထင်ခဲ့တာ။ ဒါပေမယ့် စိတ်မချတာကြောင့် တခြားတစ်နေရာကို သွားချိန်မှာ AAစစ်ကြောင်းနဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့တာပါ။ ရွာထဲကိုလည်း ပြန်ဝင်ခွင့်မပေးဘဲ ကျမသမီးနှစ်ယောက်ကို ခေါ်သွားဖို့ ပြောပါတယ်။ မနည်းတောင်းပန်တော့မှ သမီးငယ်ကိုထားခဲ့ပြီးတော့ သမီးကြီးကို ခေါ်သွားတယ်”
“အဲ့ဒီမှာကျမတို့ ကိုယ့်ဘာသာကို ကာကွယ်နေရုံအပြင်တခြားဘာမှမရှိတာ ပိုသိလာတယ်။ ကျူးလွန်သူထက်တောင်မှ ကျမပတ်ဝန်းကျင်က လူတွေရဲ့ သဘောထားနဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေက ကျွန်မအပေါ်မတရားဘူးလို့ ပိုခံစားရပါတယ်။ တရားမျှတမှုအနေနဲ့ ဘာမှမရခဲ့ဘူးလို့ပဲ ထင်မိပါတယ်”
ရှင်ငြိမ်း နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍဘယ်လောက်ထိအရေးပါနေလဲဆိုရင် ရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်တွေမှာ စွန့် စွန့်စားစားတော်လှန်တိုက်ခိုက်နေတဲ့ အမျိုးသမီးရဲမေတွေရဲ့ လုပ်ရပ်တွေက သက်သေခံလျက်ရှိနေပါတယ်။ ကရင်ပြည်နယ်၊ ကော့ကရိတ်တောင်ပိုင်းတိုင်း အမှတ် (၂ )…
“ကျနော်တို့ဓလေ့မှာက မိန်းကလေးတွေ သစ်ပင်တက်လို့မရဘူး။ ဒါပေမဲ့သူကကျနော်ထက်တောင် သစ်ပင်တက်ကျွမ်းကျင်တယ်။ ဒါကိုသိပေမယ့် ကျနော်တက်ခိုင်းလိုက်ရင် ရွာလူကြီးတွေက ဇွာအီးကို အပြစ်တင်မှာ မကောင်းပြောမှာ ကျနော် စိုးရိမ်လို့ မတက်ခိုင်းခဲ့ဘူး။”
“ယောကျ်ားပဲ ဒီလောက်တော့ရှိမှာပဲ သူကောင်းခဲ့တာတွေရှိတာ ခွင့်လွှတ်လိုက်ပါဆိုတာ ကျွန်မတို့ လူမှုပတ်ဝန်းကျင်မှာဖိုဝါဒရဲ့ လွှမ်မိုးမှုကြောင့် ဖြစ်နေတဲ့ အတွေးအခေါ်အယူအဆဖြစ်တယ် အာဏာရှိတဲ့သူ လက်နက်ကိုင်ထားတဲ့သူ ကျူးလွန် ရင် ကင်းလွတ်ခွင့်ရမယ်ဆိုတာက အာဏာရှင်စနစ်ကလာတာ”
“ကိုယ်မျှော်လင့်ထားတဲ့ ဘဝအခြေအနေ ကိုယ်မျှော်လင့်ထားတဲ့ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းမျိုးမှာ လုပ်နေရတာ မဟုတ်တော့စိတ်ဓာတ်ကျတဲ့အချိန်တွေရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် စိတ်ဓာတ်ကျတဲ့ အခါတိုင်းတော့ကိုယ့်နားမှာရှိတဲ့ သူတွေထဲစစ်ရှောင်တွေရှိမယ်။ ကိုယ်နဲ့ရွယ်တူ ကိုယ့်လက်ထဲမှာတင် အသက်ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ရဲဘော်တွေရှိတယ်။ အမျိုးသမီးငယ်လေးတွေ ရှိတယ်။ သူတို့တွေကိုတွေးပြီးတော့ ပိုပြီးအားယူတယ်”
“ကျနော်တို့အညာမှာ သက်ငယ်မုဒိမ်းဖြစ်ပွားမှုနှုန်းဟာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ အင်မတန်မှများလာတယ်။ အဲ့ဒီသက်ငယ်မုဒိမ်းမှုတွေကို အရေးယူမှုရှိလားလို့မေးရင် ငွေနဲ့ကျေအေးပေးလိုက်တဲ့ကိစ္စရပ်တွေ မိသားစုကိစ္စဆိုပြီး အမှု ပျောက်သွားတာမျိုးတွေ ဒါမျိုးတွေနဲ့ပဲ ကျနော်တို့ကြုံတွေ့နေရတယ်။ အဲ့ဒီတော့ သက်ငယ်မုဒိမ်းမှုတွေကို ထိန်းသိမ်းဖို့ကခက်ခဲလာတဲ့အနေအထားဖြစ်လာပါတယ်။”
“တော်လှန်ရေးနဲ Transgender တွေကမသက်ဆိုင်ဘူးဆိုပြီး ပါဝင်လာတဲ့အခါမှာလည်းဖမ်းဆီးခံရတာ၊ အပြင်းအထန်ညှင်း ပန်းနှိပ်စက်တာ စစ်ကြောရေးကိုရောက်တဲ့အခါမျိုးမှာလည်း လိင်အမြတ်ထုတ်တာ ရင်သားတွေကိုဆေးလိပ်မီးနဲ့ထိုးတာ၊ စအိုထဲကိုပုလင်းနဲ့ထိုးတာ အကြမ်းဖက်ဆက်ဆံခံရတာတွေကြုံခဲ့ရတာ”
