မေးမြန်းခန်း

“အမေတို့ကလည်း (၈၈)တုန်းက တက်တက်ကြွကြွနဲ့ပါဝင်ခဲ့ကြတဲ့ သူတွေဆိုတော့ ကိုယ်တွေ နိုင်ငံရေးလုပ်တာကိုနားလည်တယ်။အပစ်အခတ်တွေ ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်းမရှိခင်တုန်းကဆိုရင် မနက်ဆန္ဒထွက်ပြမယ်ဆိုရင် အမေက အဝတ်အစားပြင်ဆင်ပေးတာက အစစီစဉ်ပေးတယ်။ ဆောင်ရရှောင်ရမှာတွေကို အမေကပြောပြပေးတယ်။ အမေနဲ့ပြန်တွေ့ရင် အလုပ်ချင်ဆုံးအရာကတော့ အမေနဲ့အတူတူ အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ ခရီးသွားချင်တယ်။ ” (ကိုသွေးသစ် )

“သူတို့သွားရင် စိုးရိမ်လို့ သတိထားနော်..သား…လို့ ပြောရတာ အားရှိလိုက်တာ။ စစ်သူကြီးတယောက် စစ်ထွက်သွားရသလိုကို ဂုဏ်ယူတာ။ တော်လှန်ရေးမှာ ကိုယ့်သားမပါတော့ပေမယ့် ကလေးတွေ ကိုယ့်သားလို ဖြစ်မှာစိုးရိမ်တယ်။ သူတို့တွေ အခုလို အသက်ပေးပြီး လုပ်သွားရတဲ့အတွက် ဒီတော်လှန်ရေးကြီးကို အောင်မြင်စေချင်တယ်။”

“အပြင်မှာ ဒီလောက်ရက်ရက်စက်စက် သတ်နေတာ၊ အခု သမီးကို ကျောင်းပို့လိုက်တယ်ထားဦး၊ ကျောင်းမှာကလေးတွေကို အနိုင်လာကျင့်တာမျိုးမရှိဘူး ပြောနိုင်မလား။ သမီးကို အသက်နဲ့ရင်းပြီးတော့ ကျောင်းထားတာလည်း မလုပ်ဘူး။ သူတို့ဆီ မှာလည်း ကျောင်းမထားနိုင်ဘူး။”

“ညဘက်ဆို သေနတ်သံတွေကြားရတော့ ကောင်းကောင်းမအိပ်ရဘူး။ သူတို့က ကျည်အစစ်တွေနဲ့ပစ်လို့ သေရတဲ့လူတွေ အကြောင်းလည်းသိတော့ ကြေကွဲဝမ်းနည်းဒေါသထွက်ရတယ်။ အဲ့ထဲမှာ သားနဲ့အသက်တူတဲ့ ကလေးတွေလည်းပါတော့ စိတ်မကောင်းဘူး။”(မောင်ဇွဲပိုင်၊ ၁၂ နှစ်)

“ ခုလိုမျိုးနိုင်ငံရေးမကောင်းတဲ့အခြေအနေမှာ အကြမ်းဖက်တယ်။ နိုင်ငံမငြိမ်သက်ဘဲ သတ်ဖြတ်မှုတွေက အားလုံးနဲ့ ဆိုင်တယ်လို့ ကျွန်မစိတ်ထဲခံစားရတယ်။ ဘာသာရေးလူမျိုးရေး အဆင့်အတန်းမခွဲခြားဘူး။ ပြည်သူတွေ ခံစား နေရတာလည်း ထပ်တူထပ်မျှခံစားရပါတယ်။ ပြည်သူတွေငိုရင် ပြည်သူတွေဒုက္ခရောက်ပြီး ဝမ်းနည်းပူ ဆွေးရရင် Sister တို့လည်းဝမ်းနည်းပူဆွေးရပါတယ်။”

“အမျိုးသားပဲဝတ်ဝတ် အမျိုးသမီးပဲဝတ်ဝတ် အဝတ်အစားက အဝတ်အစားပဲဖြစ်ရမယ်လေ။ သို့ပေမယ့်အမျိုးသားဝတ်တဲ့လုံချည်ကျပြဿနာမရှိပဲ၊ အမျိုးသမီးဝတ်တဲ့ထဘီကနိမ့်ကျတယ်။ ဘုန်းနိမ့်စေတယ်ဆိုတဲ့ အမြင်ကျတော့ ကြီးမားတဲ့ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကိုဖြစ်စေတယ်။ ဒါကအမျိုးသမီးတွေကို နိမ့်ကျတယ်ဆိုတဲ့အမြင်နဲ့ တိုက်ရိုက်ပတ်သက်တယ်။ ဒီလိုမျိုးထဘီအလံထူတယ်၊ထဘီတန်းတွေစီစဉ်ခြင်းက အမျိုးသမီးတွေကိုနှိမ့်ကျတယ်လို့ မယူဆတဲ့သူတွေအတွက်ကတော့ ဒီထဘီတန်းက ဘာမှခံစားနေစရာမလိုတဲ့ အရာတစ်ခုပဲ အဝတ်တစ်ခုပဲ၊ အမျိုးသမီးတွေကို နှိမ့်ချမှုမရှိတဲ့သူတွေအတွက်က ထဘီတန်းဆိုတာက ပြောပလောက်တဲ့အရာတစ်ခုမဟုတ်ဘူး။ အဝတ်ပိတ်စတစ်ခုသာဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေကိုနှိမ့်ချချင်တယ်။ မဟာပုရိသဝါဒ၊ မဟာလူမျိုးကြီးဝါဒ ပုံစံမျိုးနှလုံးသွင်းတဲ့သူတွေ ထဘီတန်းအောက်ကိုဝင်လိုက်တာနဲ့ ဘုန်းနှိမ့်သွားတယ်လို့ ယူဆတဲ့အယူရှိတဲ့ သူတွေအတွက်က ထဘီကမကောင်းတဲ့ လက္ခဏာရှိပြီးတော့ ထဘီကရွံရှာဖွယ်ကောင်းတဲ့ အနေအထားဖြစ်သွားတာပေါ့။”

ကျမတို့က အာဏာရှင်စနစ်ကိုတော်လှန်နေကြတာဖြစ်တယ်။ အာဏာရှင်စနစ်ဆိုတာသည် အင်အားနည်းတယ်လို့ထင်ရတဲ့သူ အင်အားတကယ်နည်းတယ်လို့ မပြောဘူးနော်။ အင်အားနည်းတယ်လို့ထင်ရတဲ့သူကို အင်အားကြီးတယ်လို့ထင်ရတဲ့သူက လက်နက်ဖြစ်စေ ခွန်အားနဲ့ဖြစ်စေ ပါဝါအာဏာနဲ့ ဖြစ်စေဖိနှိပ်တဲ့ စနစ်ဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ ကျမတို့က အဲ့ဒီစနစ်ကိုတော်လှန်နေတာဖြစ်တယ်။ အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ အဓိက ထောက်တိုင်ကလည်းကျား-မအခြေပြု ဖိနှိပ်မှုဖြစ်တယ်။

“ ညီမတို့ကို အခုလို ဖမ်းလိုက်လို့ ညီမတို့က ရပ်တန့်သွားမှာတော့မဟုတ်ဘူး။ ညီမတို့ကို အပြင်ပန်းသဏ္ဍာန်ကိုသာ ဖမ်းလို့ ရတာလေ။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာခံစားချက်ကိုတော့ သူတို့တားလို့မရပါဘူး။” – မသက်နှင်း (CDM ဝန်ထမ်းတစ်ဦး)

“ကျမတို့ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး…ရှမ်းမှာဖြစ်တယ်။ ကချင်မှာဖြစ်တယ်။ ကရင် မှာ ဖြစ်တယ်။ ကျမတို့အကုန်လုံး အမှုတွဲတွေကြားနေရတယ်။ တွေ့နေရတယ်။ ဒီလောက် မအောင်မြင်ဘူး။ ကျမတို့ အ ခုလုပ်လိုက်တဲ့ အမှုတွဲအောင်မြင်တဲ့ အတွက် ဒါက ကျမတို့ ရခိုင်ပြည်နယ် တစ်ခုထဲအတွက် မဟုတ်ဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှိနေတဲ့ တနိုင်ငံလုံးမှာ ရှိနေတဲ့ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လုံခြုံမှုကို မီးမောင်းထိုးပြလိုက်တဲ့ သဘောဖြစ်နေတယ်။”