အနုပညာဖန်တီးမှုကတစ်ဆင့် ဖိနှိပ်ခံအမျိုးသမီးနဲ့ LGBTတွေရဲ့ အသံတွေကိုဖော်ထုတ်နေသူ

ခင်ဘုန်းမို့

အရောင်အသွေးစုံလင်တဲ့ သိုးမွှေးချည်လုံးတွေကိုယ်စီနဲ့ အမျိုးသမီးစုဟာ အလုပ်များနေကြပါတယ်။ အမျိုးသမီး တွေရှေ့မှာတော့ ချည်ထိုးနည်းတွေ စနစ်တကျသင်ပြပေးနေတဲ့ လူငယ်တစ်ဦးလည်းရှိနေပါတယ်။ သူကတော့  Crochet (သိုးမွှေးထိုး) ဖက်ရှင်ဒီဇိုင်နာတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ Nicolas Thant နီကိုးလက်စ်သန့်ပါ။

နီကိုးဟာကိုယ့်ကိုကိုယ် အမျိုးသားလို့ရော၊ အမျိုးသမီးလို့ပါ မခံယူထားဘဲ other  gender (အခြားသော ဂျန်ဒါ) အဖြစ်ခံယူထားသူတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ ငယ်စဉ်ကတည်းက ဖက်ရှင်ဒီဇိုင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဝါသနာပါခဲ့သူဖြစ်ကာ အသက်အရွယ်တစ်ခု ရောက်လာတဲ့အခါမှာလည်း ဒီဇိုင်းပညာတွေကိုလေ့လာခဲ့ပါတယ်။ ဝါသနာပါတဲ့ပညာရပ် တွေလေ့လာရင်း လူငယ်ဘဝကိုဖြတ်သန်းခဲ့ပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့အခါမှာတော့ တော်လှန်ရေးလှုပ် ရှားမှုတွေထဲ တတ်မြောက်ထားတဲ့ပညာရပ်နဲ့အတူ စစ်အာဏာရှင်ကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သလို သပိတ်တွေမှာပါဝင်ခဲ့ပါ တယ်။

ဝါသနာပါတဲ့ သိုးမွှေးလက်မှုပညာဖန်တီးမှုတွေကတစ်ဆင့် တော်လှန်ရေးအတွက် ရန်ပုံငွေတွေရှာဖွေပေးနိုင်ခဲ့ပါ တယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လမှာ ဝါသနာတူအမျိုးသမီးနှစ်ဦးနဲ့ အတူနွေဦးချည်ဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းလေးစတင်ခဲ့ပါတယ်။ နွေဦး ချည်ဟာ သိုးမွှေးနဲ့ပြုလုပ်ထားတဲ့ အရုပ်လေးတွေ၊ အင်္ကျီ၊ ပုဝါစသဖြင့် အသုံးအဆောင်အမျိုးမျိုး ရောင်းချကာ ရရှိလာတဲ့ ဝင်ငွေတွေကို တော်လှန်ရေးအတွက် ထောက်ပံ့နေတဲ့လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

နီကိုးဟာ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ပြည်တွင်းကနေတော်လှန်ရေးအတွက် ဘာလုပ်ပေးနိုင်မလဲဆိုတဲ့ အတွေးကို စတင်စဉ်းစားဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

အမျိုးသမီးတွေကိုယ်ပိုင်ဝင်ငွေနဲ့‌ထောက်ပံ့နိုင်ဖို့နဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လက်မှုပညာဖန်တီးမှုအခန်းကဏ္ဍတစ်ခု အနေနဲ့လည်း ပါဝင်စေချင်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ နွေဦးချည်ကို စတင်ဖြစ်ခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ နီကိုးကပြောပါတယ်။

နွေဦးချည်ကို ဖန်တီးတဲ့အတွက် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက အိမ်ကိုဝင်ရောက်ရှာဖွေတာတွေပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်ကတည်းက အိမ်ကနေ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာတော့ ထိုင်းနယ်စပ်ကိုရောက်လာခဲ့ပါတယ်။

ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ကို ရောက်တဲ့အခါမှာတော့ အဲဒီမှာရှိတဲ့ CDM အမျိုးသမီးတွေ၊ နိုင်ကျဉ်းအမျိုးသမီးတွေ၊ အလွှာအသီးသီးကအမျိုးသမီးတွေကို သိုးမွှေးနဲ့ ဖန်တီးမှုသင်တန်းတွေ အခမဲ့သင်ကြားပေးခဲ့ပါတယ်။

သင်တန်းတွေပြုလုပ်တဲ့အခါမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့‌ တော်လှန်ရေးဘဝဖြတ်သန်းမှုတွေကို ကြားသိခဲ့ရပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေဟာ အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့အတွက် တော်လှန်ရေးထဲမှာပါဝင်လာခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီလို ပါဝင်လာရင်းနဲ့ တော်လှန်ရေးအဝန်းအဝိုင်းထဲမှာကို မတရားမှုတွေထပ်ပြီး ကျူးလွန်ခံနေရတာတွေ ကြားသိခဲ့ ရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

အကျဉ်းထောင်တွင်းမှာဆိုလည်း စကားလုံးနဲ့ဖော်ပြလို့မရနိုင်လောက်တဲ့အထိ ရက်စက်မှုတွေကို အမျိုးသမီး တွေကျူးလွန်ခံခဲ့ရတာတွေသိလာရပါတယ်။

ဒီအဖြစ်အပျက်တွေကို မြင်ရကြားရတဲ့အခါ အသိပညာပေးမှုလုပ်ဖို့လိုတယ်လို့ တွေးမိတဲ့အတွက် Crochet နဲ့ ဖက်ရှင်ကိုပေါင်းစပ်ကာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အသံ၊ LGBT တွေရဲ့ အသံတွေကို အနုပညာကတစ်ဆင့် ဖော်ထုတ်တင် ဆက်မှုပြုခဲ့ပါတယ်။

Women Life in Conflict (ပဋိပက္ခများအတွင်းက အမျိုးသမီးများရဲ့ ဘဝ) လို့ခေါ်တဲ့ ဖန်တီးမှုတစ်ခုကို နိုင်ကျဉ်း အမျိုးသမီးတွေ၊ ဂျဲန်ဒါအခြေပြုအကြမ်းဖက်မှု (GBV) ကိုခံစားခဲ့ရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့အတူတူဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။

 “ဒီဖန်တီးတင်ဆက်မှုမှာ ကျနော် crochet ဒီဇိုင်နာတစ်ယောက်ရဲ့ ဖန်တီးတင်ဆက်မှုတစ်ခုသာမဟုတ်ဘဲ ‌model ရဲ့ performance အနုပညာတွေ make-up artist(အလှဖန်တီးသူ) ရဲ့ အလှအပတွေ ၊ ကင်မရာဆရာတွေရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုတွေနဲ့အတူ တင်ဆက်ခဲ့တဲ့ အနုပညာလှုပ်ရှားမှုတရပ်လည်းဖြစ်ပါတယ်”လို့ နီကိုးကပြောပြပါ တယ်။

ဒါ့အပြင် တော်လှန်ရေးထဲက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ မတရားအကြမ်းဖက်ခံရမှုတွေ၊ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်ခံရမှုတွေကို တက်နိုင်သလောက် ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။

အနုပညာဖန်တီးမှုတွေကို ဆောင်ရွက်နေရင်းနဲ့ တဖက်မှာလည်း အမျိုးသမီးတွေ၊ LGBT တွေရဲ့ အသံကိုစာရေး ခြင်းနဲ့ ဖော်ထုတ်ရေးသားတာတွေလည်း ပြုလုပ်နေပါတယ်။

ရာသီဥတုအေးတဲ့ အရပ်ဒေသမှာ မွေးဖွားကြီးပြင်းခဲ့တဲ့ နီကိုးဟာ အသက် (၈) နှစ် အရွယ်လောက်ကစပြီး အဖွား ဖြစ်သူထံက သိုးမွှေးလက်မှုပညာကို ရိုးရာနည်းစနစ်တွေနဲ့ သင်ယူခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဗစ်ကာလရောက်တဲ့အခါမှာတော့  နိုင်ငံတကာသင်ရိုးတွေကို သေချာလေ့လာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မိခင်ဖြစ်သူကနိုင် ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းထဲက ဖြစ်တဲ့အတွက် နီကိုးထံမှာလူမျိုးစုတွေ၊ လူနည်းစုတွေရဲ့ အသံကိုဖော်ထုတ်ရမယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ဆန္ဒက အမြဲကိန်းအောင်နေခဲ့ပါတယ်။

အလယ်တန်းအရွယ်လောက်ကတည်းက က‌လေးသူငယ်အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးကျောင်းမှာ ဟောပြောမှုတွေလုပ် တဲ့အတွက် ‌ကျောင်းအုပ်ကြီးတွေ၊ ကျောင်းကဆရာမတွေက ခေါ်ယူသတိပေးတာမျိုးတွေအထိ ကြုံတွေ့ခဲ့ရဖူးတယ်လို့ နီကိုးက သူ့ငယ်ဘဝအတွေ့အကြုံကို ပြောပြပါတယ်။

ကလေးဘဝရဲ့ အိပ်မက်ဖြစ်တဲ့ အနုပညာဖန်တီးမှုနဲ့ လူနည်းစုတွေဘက်ကရပ်တည်မှု၊ ဒီအရာနှစ်ခုရဲ့ တွန်းအားကြောင့်ပဲ အခုလိုအနုပညာဖန်တီးမှုတွေကို လုပ်ဆောင်ဖြစ်ခဲ့တာလို့ဆိုပါတယ်။

“LGBT right တွေ အော်မယ်ဆိုရင် သာမာန်ရှင်းရှင်းလေး စဉ်းစားကြည့်ရင်တောင် အမျိုးသားနဲ့ အမျိုးသမီးမှာ တောင်  အမျိုးသမီးတွေကိုခွဲခြားနေသေးတယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို တန်းတူညီမျှမှုမပေးနိုင်ဘူးဆိုရင်  တခြားဂျန် ဒါဖြစ်တဲ့  LGBT တွေရဲ့ တန်းတူညီမျှမှုကလည်း ရောက်လာမှာမဟုတ်ဘူး။ အဲဒီတော့ အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်တဲ့ အမျိုး သမီးတွေရဲ့ တန်းတူညီမျှမှု၊ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ တန်းတူညီမျှမှုကိုအသံထွက်နိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင်  LGBT တွေရဲ့ right တွေလည်း တွဲပြီးပါလာမယ်လို့ယူဆတယ်။ ကိုယ်တိုင်က LGBT ဖြစ်တည်မှု၊ ကိုယ့်ရဲ့ LGBT right ကို ဖန်တီးချင်မှုကနေအခြေခံပြီးတော့ အနီးစပ်ဆုံးဖြစ်ပြီး အသံအကျယ်လောင်ဆုံးထွက်မယ့် အမျိုးသမီးအရေး တွေကိုလုပ်ဆောင်ဖြစ်ခဲ့တာပါ”လို့ အမျိုးသမီးအရေးတွေနဲ့  ပတ်သက်ပြီး ဆောင်ရွက်ဖြစ်ခဲ့ပုံကိုရှင်းပြပါတယ်။

လက်ရှိ တော်လှန်ရေးလေးနှစ်တာကာလအတွင်းမှာ အာဏာရှင်စနစ်နဲ့ ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုတွေကို တော်လှန်နေရင်းနဲ့ တော်လှန်ရေးအသိုင်းအဝိုင်းထဲက သူတွေကိုယ်တိုင်က ဖိုဝါဒကြီးစိုးပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေ၊ LGBT တွေကို သူတို့ကိုယ်တိုင်က ဖိနှိပ်နှိမ့်ချဆက်ဆံနေတာတွေက အကြီးမားဆုံး စိန်ခေါ်မှုတရပ်ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

“ကျနော်တို့ ရှေးရိုးစွဲအယူဝါဒတွေကို တွန်းလှန်နေရင်းနဲ့မှ တော်လှန်ရေးကာလထဲမှာပဲ ပြည်သူတွေကဖိုဝါဒကြီး စိုးမှု၊ ရှေးရိုးစွဲမှုတွေကို လက်ရှိအထိကိုအရိုးစွဲနေကြတုန်းဖြစ်တယ်။ အဲဒီအရာတွေကို တွန်းလှန်နေရတာ တော် လှန်ရေးအသိုင်းအဝိုင်းထဲက လူတွေကို awareness (ပညာပေး) လုပ်နေရတာက အကြီးမားဆုံးစိန်ခေါ်မှုဖြစ် တယ်”လို့ဆိုပါတယ်။

အာဏာမသိမ်းခင်ကာလတုန်းက‌လောက်တော့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ LGBT တွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိဘူးဆိုသော် လည်း  စစ်မြေပြင်စခန်းတွေ၊ တော်လှန်ရေးအသိုင်းအဝိုင်း၊ ပညာရှင်အသိုင်းအဝိုင်းမဟုတ်တဲ့ သာမန်ပြည်သူ လူထုအလွှာထဲမှာတော့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေပပျောက်ဖို့ လိုအပ်နေတုန်းပဲလို့ နီကိုးကမှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

“အခွင့်အရေးအော်နေတဲ့သူတွေကသာ ဒီဟာကို awareness ဖြစ်ပြီး ကျနော်တို့ကို respect ရှိတယ်ဆိုပေမယ့် တကယ့်မြေပြင်မှာ ထိထိရောက်ရောက်ရှိဖို့လိုတယ်။ မြေပြင်မှာလည်းအမျိုးသမီးတွေနဲ့ LGBT တွေကို လေးစားမှု ရှိလာအောင်လုပ်ဖို့က အားလုံးအတွက်တာဝန်တွေထဲက တာဝန်၊ စိန်ခေါ်မှုတွေထဲက စိန်ခေါ်မှုလို့ မြင်ပါတယ်”လို့ နီကိုးကပြောပါတယ်။

ရှေ့ဆက်ပြီးတော့ သိုးမွှေးလက်မှုပညာဆိုတာဖက်ရှင်ဒီဇိုင်းတစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အရာကို ဖော်ထုတ်ပြသဖို့ဖန်တီး မှုတွေလုပ်ဆောင်သွားမှာဖြစ်ပြီး အနုပညာတင်ဆက်မှုကနေလည်း အမျိုးသမီးတွေရဲ့အသံ၊ LGBT တွေရဲ့အသံ၊ လူနည်းစုတွေရဲ့ အသံတွေကို ဖန်တီးတင်ဆက်သွားဖို့ နီကိုးကဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။

ခွဲခြားဖိနှိပ်မှုတွေပပျောက်ဖို့အတွက် အမျိုးသမီးတွေ၊ LGBT တွေအနေနဲ့လည်း ကိုယ့်ကိုကိုယ် second gender လို့ ခံယူချက်တွေဖျောက်ဖို့၊ ကိုယ်တိုင်ရဲ့ ရပ်တည်မှု၊ ပြောဆိုမှု၊ နေထိုင်မှုတွေကို ကိုယ်တိုင်ကစတင်ပြောင်းလဲမှ သာလူမှုအသိုင်းအဝိုင်းက မြင်တဲ့အမြင်က ပြောင်းလဲသွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ နီကိုးကမှတ်ချက်ပြုပါတယ်။

“အနာဂတ်လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ဆိတ်သုဉ်းနေတဲ့ လူ့အခွင့်အ‌ရေးကိုတော်လှန်ရေးနဲ့အတူသိမ်းပိုက်ကြဖို့က LGBT တွေကိုယ်တိုင်၊ အမျိုးသမီးတွေကိုယ်တိုင်က ခံယူချက်တွေ၊ ခံစားချက်တွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှသာ ကျနော်တို့ရဲ့ ဆိတ်သုန်းနေတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတိုက်ပွဲကြီးတစ်ခုက  ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ရွေ့မယ်လို့ထင်တယ်”လို့ နီကိုးကဆို ပါတယ်။